Trong thế giới tinh hoa của trà đạo, nghệ thuật thưởng trà không chỉ đơn thuần là nhấp ngụm nước thơm, mà còn là một hành trình khám phá và chiêm nghiệm những tầng lớp tinh tế của hương vị, sắc màu và cảm xúc. Để đạt đến cảnh giới thưởng lãm trọn vẹn, ta cần tinh thông năm yếu tố then chốt, được ví như “Ngũ tuyệt” của trà đạo: hình, sắc, hương, vị và vận.
Hình: Trước khi trà được đánh thức bởi nước nóng, hình dáng của từng cánh trà khô đã ẩn chứa vẻ đẹp riêng biệt. Có những loại trà cánh to, xoăn chặt như Bích Loa Xuân, có loại lại nhỏ, thon dài như Long Tĩnh. Khi những cánh trà khô được thả vào ấm, chúng dần dần bung nở, trở nên mềm mại và uyển chuyển, như những vũ công đang trình diễn một điệu múa đầy mê hoặc. Lá trà bung đều, búp trà vẫn giữ nguyên vẹn, đó chính là dấu hiệu của một phẩm trà thượng hạng,được chăm chút tỉ mỉ từ khâu thu hái đến chế biến. Một cánh trà đẹp không chỉ là yếu tố thẩm mỹ, mà còn là minh chứng cho chất lượng và sự tinh túy của trà.
Sắc: Nước trà là một bức tranh màu nước sống động, biến ảo không ngừng sau mỗi lần pha. Mỗi sắc độ đều kể một câu chuyện riêng về giống trà, thổ nhưỡng, khí hậu và nghệ thuật pha chế. Có loại trà xanh biếc như ngọc bích, có loại lại vàng óng như mật ong, có loại đỏ sậm như hổ phách. Nước trà trong vắt, tinh khiết tựa pha lê là biểu hiện của phẩm chất cao quý, của sự tỉ mỉ và tận tâm trong từng công đoạn chế biến. Sắc trà còn thể hiện trình độ của người pha, khi biết cách khơi dậy trọn vẹn tinh túy của từng loại trà. Quan sát sự chuyển biến của sắc trà qua từng lần pha cũng là một thú vui tao nhã của người thưởng trà.
Hương: Hương thơm là linh hồn của trà, là yếu tố đánh thức mọi giác quan và đưa ta vào một hành trình khám phá đầy thú vị. Mỗi dòng trà lại mang một hương thơm đặc trưng, khi thanh tao như hoa cỏ mùa xuân, khi nồng nàn như gỗ trầm hương, khi quyến rũ như mật ong rừng. Có loại trà mang hương cốm non thơm ngát, có loại lại phảng phất hương hoa nhài dịu dàng, có loại lại thoang thoảng hương bưởi thanh mát. Hương thơm bền bỉ, lưu luyến mãi không tan sau khi nước cạn, đó là phẩm trà quý giá, được tạo nên từ những nguyên liệu hảo hạng và kỹ thuật chế biến tinh xảo. Cảm nhận hương thơm của trà là một trải nghiệm sâu lắng, giúp tâm hồn thư thái và tĩnh tại.
Vị: Vị trà là bản hòa tấu của vị giác, là sự kết hợp hài hòa giữa vị đắng, chát, ngọt, chua, mặn mà thiên nhiên ban tặng.Có loại trà đắng chát nơi đầu lưỡi rồi ngọt hậu nơi cuống họng, có loại lại ngọt dịu ngay từ lần chạm môi đầu tiên, có loại lại chua thanh, mang đến cảm giác sảng khoái. Phẩm trà tốt là trà sau nhiều lần pha vẫn giữ được vị đậm đà, hương thơm nồng nàn, mang đến trải nghiệm vị giác đa chiều và phong phú. Vị trà còn phụ thuộc vào cách pha, nhiệt độ nước,thời gian hãm và cả tâm trạng của người thưởng trà. Mỗi người sẽ có một cách cảm nhận vị trà khác nhau, tạo nên sự độc đáo và thú vị trong thưởng trà.
Vận: Vận là dư âm tinh tế đọng lại sau khi thưởng thức trọn vẹn một tuần trà. Vận là sự kết hợp hài hòa của hình, sắc,hương, vị, là không gian thưởng trà tao nhã, là trà cụ tinh xảo, là người pha trà khéo léo và bạn trà đồng điệu. Vận là cảm xúc thăng hoa, là sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, là khoảnh khắc tĩnh lặng để chiêm nghiệm về cuộc sống. Vận trà còn thể hiện ở sự tinh tế trong cách thưởng trà, từ cách cầm chén, nhấp môi đến cách trò chuyện và tận hưởng không gian. Vận trà là một khái niệm trừu tượng, nhưng lại là yếu tố quan trọng nhất để tạo nên một buổi thưởng trà trọn vẹn.
Thưởng trà là một nghệ thuật, một hành trình khám phá bản thân và thế giới xung quanh. Khi ta thấu hiểu và trân trọng “Ngũ tuyệt” của trà đạo, mỗi chén trà sẽ trở thành một kiệt tác, mỗi lần thưởng trà sẽ là một trải nghiệm tuyệt vời, đưa ta đến gần hơn với vẻ đẹp tinh tế của cuộc sống.